Porec

De oude stad
De oude stad ligt lekker overzichtelijk op het 400 meter lange en 200 m brede schiereiland dat zich uitstrekt naar het eiland voor de kust, Sveti Nikola geheten. Alles wat ten westen van de drie middeleeuwse torens aan het begin van het schiereiland ligt, behoort tot het oude hart van de stad. Aan de oostkant begint het wat nieuwere deel van Porec, `Fora Le Porte' ('Buiten de Stadspoort'). Dit deel groeide vanaf de tweede helft van de 19de eeuw, toen de oude stad te klein werd voor de toenemende bevolking. In het stadsdeel vind je de pleinen Trg Slobode (met 18de-eeuwse kerk), Trg Rakovca (met dagelijkse groente en fruitmarkt) en de centrale straat Zagrebcka die de twee pleinen verbindt. Ga je vanaf de pleinen zuidwaarts, dan kom je bij de jachthaven aan de zuidzijde van het schiereiland. Ernaast is er een kleine parking want een groot deel van de oude stad is autovrij. Een groter parkeerterrein vind je bij het binnenkomen van de stad. Het parkeerterein is aangegeven met wegwijzers. Meteen ook de gemakkelijkste oplossing bij een bezoek van de stad. Betalen doe je bij het wegrijden. Eerst met je ticket naar de kassa gaan btalen en dan met je ticket buitenrijden. Voor 2 uur parkeren betaal je in juni 2004 slechts 10 kuna.

Vestingtorens
Vanaf de jachthaven kun je over boulevard Obala marsala Tita langs het stadhuis naar Narodni trg, aan het begin van de oude stad. Even voor het plein is het mogelijk bij de pier de boot te nemen naar het eiland in de baai; gasten van het hotel of het appartementencomplex op het eiland worden gratis overgezet. Na Narodni trg kun je de boulevard met zijn terrassen en restaurants verder volgen naar het einde van het schiereiland, of je kunt rechts de straten van de oude stad in. Naast Narodni trg zie je het stadstheater uit het einde van de 19de eeuw en de 15de-eeuwse plompe ronde stadstoren. Binnen is een café, dat smalle trappetjes heeft naar het grappige terras boven op de toren. Ga je aan de andere kant van de bebouwing rechts van de toren de stad in, dan bereik je na ruim 200 m de tweede oude stadstoren, de Pentagonale Toren. Deze is in het midden van de 15de eeuw in gotische stijl gebouwd en heeft een leeuwreliëf als versiering. De poort markeert het begin van de Decumanus (in het Kroatisch Dekumanska), door de eeuwen heen de hoofdstraat midden over het schiereiland. Tot in de Napoleontische periode stond hier een grote stadspoort met afsluitbare deuren. Ga je nog even door naar de Peskerabaai aan de noordkant van het schiereiland, dan zie je daar de resten van de derde stadstoren. Tussen de drie vroegere verdedigingstorens in stonden ooit stevige vestingwallen; je kunt er nog overblijfselen van zien.


Smalle straatjes en winkeltjes
Aan weerszijden van de Decumanus is het leuk wandelen door de straten van de oude stad; op veel plaatsen is historisch wit plaveisel aangelegd. Tijdens de wandeling kom je diverse interessante historische gebouwen tegen. Het Venetiaanse paleisje op Decumanus 5 bijvoorbeeld is een van de mooiste voorbeelden van Venetiaanse gotiek in de stad. Verderop links vind je in het 18de-eeuwse, barokke Sineiestadspaleis het Regionale Museum van Porec. Het museum is het oudste in Istrië, geopend in 1884. Het heeft een verzameling van zo'n 2000 prehistorische, antieke, laatantieke en middeleeuwse cultuurhistorische en etnografische voorwerpen. Ook een afdeling over de partizanenstrijd in de Tweede Wereldoorlog ontbreekt niet. Mooi is de verzameling stenen monumenten uit de antieke tijd in het lapidarium, waarvan vooral het Hermesmonument met de stenen olijven en druivenplukkers in het oog springt.

MUSEUM. Geopend: 's zomers dagelijks van 9 to 12 en van 18 tot 22 uur, 's winters dagelijks van 9 tot 12 uur.

Sint-Eufrasiusbasiliek
Tegenover het museum loopt de zijstraat Svetog Eleutenia naar het belangrijkste monument van Porec, de Sint-Eufrasiusbasiliek, die op de werelderfgoedlijst van de Unesco prijkt. Bij de poort ervoor kun je nog een blik werpen op het Romaanse kanunnikenhuis op de hoek met de Eufrazijeva ulica, uit de 13de eeuw en nog steeds door priesters bewoond. Het complex van de 6de-eeuwse Sint-Eufrasiusbasiliek is een van de mooiste staaltjes vroegchristelijke Byzantijnse bouwkunst in Europa. Het complex bestaat uit de drieschepige basiliek zelf, gedecoreerd met prachtige mozaïeken, een atrium, een achthoekige doopkapel, een voorportaal en een herdenkingskapel met een grondplan in klaverbladvorm.

De eerste kathedraal op deze plek werd in de 4de eeuw gebouwd. Een stenen inscriptie toont dat men daar de overblijfselen van martelaarbisschop Mavar bewaarde. Van die eerste kerk rest nog het grote vloermozaïek met de vorm van een vis erin, ooit een geheim symbool van het christendom. Het mozaïek is net ten noorden van de basiliek te vinden. In de 5de eeuw werd een nieuwe kathedraal gebouwd die uit twee kerken bestond. De mozaïekvloer hiervan is onder de vloer van het huidige gebedshuis bewaard gebleven. De basiliek zelf is te betreden via de toegangsdeur achter het voorportaal.


Mozaïeken
Binnen in de drieschepige kerk wordt de aandacht allereerst getrokken door de kleurrijke mozaïeken in de absis. Bovenaan is Jezus op de troon te zien, geflankeerd door zijn apostelen. In de koepel domineert Maria met haar kind. Het beeld naast haar zijn engelen en heiligen met martelaarskroon te zien. Tussen de figuren bevindt zich ook bisschop Eufrasius, die de Heilige Maagd naar Byzantijns gebruik een schaalmodel van de basiliek aanbiedt. Onder dit schitterende mozaïek zijn scènes uit het leven van Maria aangebracht, en daaronder weer bevinden zich geometrische decoraties in marmer. De overkoepeling boven het altaar, het gotische eiborium, is in de 13de eeuw gebouwd en flink gedecoreerd met in goud gevatte edelstenen. Elders in de kathedraal zijn andere decoratiekunstwerken te zien, waaronder delen van oude fresco's, een Venetiaans schilderij van het laatste avondmaal van de schilder Jacop Palma, gotische koorstoelen en marmeren Corinthische en Byzantijnse kapitelen met het monogram van Eufrasius erin. De achthoekige doopkapel bij het atrium heeft binnen een groot doopvont met een achthoekig bekken, waarin volwassenen die zich bekeerd hadden, volledig ondergedompeld konden worden. De klokkentoren bij de basiliek is uit de 15de eeuw en kan beklommen worden. Door dat te doen, zo wil een lokaal bijgeloof, zouden zwangere vrouwen een gewenste spontane abortus kunnen opwekken.

Achter de kathedraal behoort het oude bisschopspaleis eveneens tot het complex. Via een gang naast de basiliek kun je er komen. De kern van het bisschopspaleis werd in de ode eeuw opgetrokken en heeft zijn oorspronkelijke gedaante grotendeels behouden als enige bisschopspaleis uit die tijd ter wereld. In de eeuwen erna zijn wat verbouwingen geweest (zo kwam in 1464 het opvallende portaal erbij), maar niet uitzondering tijdens een aantal verbouwingen en restauraties zijn de bisschoppen er altijd blijven wonen. De verzameling stenen kunstwerken op de begane grond is altijd te bezoeken. De bisschop heeft inmiddels een nieuw paleis naast het complex betrokken. Zijn oude paleis en de basiliek kunnen op eigen houtje, maar 's zomers ook in een rondleiding met gids bezocht worden.

BISSCHOPSPALEIS/BASILIEK. Geopend: dagelijks van 7 tot 20 uur. De belfortoren is te bezoeken en te beklimmen via 118 trappen. Bovenop de toren heb je een prachtig uitzicht op Porec en op de zee. (Inkom 10 kuna)

Ga je vanaf de Sint-Eufrasiusbasiliek terug naar de Decumanus en dan richting schiereilandpunt, dan kom je langs Trg Grabara (links), waar op de hoek met de Maurostraat het Romaanse `huis van de twee heiligen' staat. Het heeft twee verdiepingen en werd in de rode eeuw gebouwd. De naam is afkomstig van de twee stenen heiligenreliëfs naast het raam op de eerste verdieping. Meer Romaanse bouwkunst biedt het Romaanse Huis bijna aan het einde van de Decumanus. De prachtige woning valt vooral op door het overdekte houten balkon dat de hoek om gaat. De gotische boogramen zijn na de Romaanse periode in het huis gemaakt.

De Decumanus komt uit bij Trg marafor, wat vroeger het Romeinse Forum van de stad was. Op een paar plekken is het oorspronkelijke klassieke plaveisel zichtbaar. Achter het plein bevinden zich resten van de Romeinse Neptunustempel en resten van de grote stadstempel uit het begin van de iste eeuw, een van de grootste tempels destijds in Istrie.

Ga je op het Forumplein rechts, richting boulevard langs de noordzijde van de oude stad (Obala Matka Laginje), dan kun je vlak voor de boulevard weer rechts naar het gebouw waar in de 19de eeuw het Istrische parlement bijeenkwam. Binnen is op het plafond van de vergaderzaal fraai barok stuc- en schilderwerk te zien. Het gebouw wordt nu gebruikt door het districtsparlement. Er zijn jaarlijks een schilderijen tentoonstelling en koorzangopvoering. Onder de binnenhof zijn recent Byzantijnse vloermozaïeken ontdekt.

Historisch
Porec is niet alleen toeristisch, maar ook historisch gezien een plaats van eminent belang. Er zijn archeologische aanwijzingen dat het smalle schiereiland van Porec 6000 jaar geleden al bewoond werd. Zeker is dat de Illyrische stam der Histriërs (het volk dat het schiereiland Istrie Histria zijn naam heeft gegeven) er rond 800 v.Chr. is neergestreken. Ze kozen de beschutte baai onder het schiereiland uit om er een haven aan te leggen. Vanaf hier werd handel gedreven met de Etrusken en andere volkeren aan de overkant van de Adriatische Zee. Later veroverden de Romeinen de Illyrische havenplaats. Ze stichtten er hun kolonie Parentium, waarvan het rechthoekige stratenpatroon tot op heden is blijven bestaan. Twee straten in het oude deel van de stad dragen zelfs nog hun oorspronkelijke Romeinse namen, Decumanus en Cardo Maximus. Vanaf de 3de eeuw na Chr. won het christendom terrein in Parentium. In die eeuw kreeg de stad ook een bisschopszetel toegewezen. De eerste bisschop, Mavar geheten, kwam wat vervelend aan zijn einde, want het jonge geloof werd in die tijd nog flink vervolgd. Mavar viel in handen van de Romeinse autoriteiten en werd dood gemarteld. Zijn geloofsgenoten verklaarden hem daarna heilig en hij werd zodoende beschermheilige van de stad. Te zijner nagedachtenis en religieuze ere bouwde men op de plek waar hij de marteldood stierf in de 4de eeuw een vroegchristelijke kathedraal. Twee eeuwen later, in de 6de eeuw, verving bisschop Eufrasius de kerk door de basiliek die nu het historische pronkstuk van Porec is. Het is een Byzantijnse basiliek, want de Byzantijnen hadden Parentium in 539 overgenomen. Na de val van Rome was de stad eerst in handen gekomen van de Oost Gotische leider Ottokar, die haar weer moest afstaan aan Constantinopel. De stad werd daarna een belangrijk steunpunt van het Oost-Romeinse rijk in deze regionen. In de woelige eeuwen die volgden, viel de stad echter in handen van Longobarden, Slaven, Franken en de patriarchen van Aquileia. In 1267 greep de doge van Venetië de macht. Na een aanvankelijke bloei ging het daarna flink bergafwaarts met Porec. Aanvallen en plunderingen door Genuezen en Turken volgden en pestepidemieën hielden verwoestend huis. In de 17de eeuw telde Porec op een gegeven moment krap honderd inwoners. Daarna bracht Venetië nieuwe kolonisten over uit de zuidelijke Balkan en groeide Porec weer. In 1797 was het in Istrië gedaan met de Venetiaanse heerschappij en kwam de plaats onder Oostenrijks bestuur. Napoleon keek er even rond, en daarna waren het de Habsburgers weer die tot 1918 de scepter zwaaiden. Tot in 1943 waren schiereiland en Porec Italiaans, toen twee jaar nazi-Duits, vanaf 1945 Joegoslavisch en sinds 1991 dus Kroatisch. De stad kent nog een kleine, officieel erkende Italiaanse minderheid en er wonen ook bescheiden groepen Serven en Albanezen. (terug naar boven)
© tekst www.touringcarchauffeur.info / Hans Van Mulders

Link
fotoalbum "Porec" (34 extra foto's)

Webstek Porec (E).