Pula

De bijna 80.000 inwoners werken er in de industrie, op de Kroatische marinebasis, in het toerisme of in de haven. Pula is een belangrijke regionale havenstad voor Noordwest-Kroatië, die ook het Istrische achterland van allerlei goederen voorziet. Stranden zijn er niet bij de stad, maar bezoekers kunnen er wel veel Romeinse en andere oude overblijfselen verwachten. Het belangrijkste oudheidkundige monument is het enorme amfitheater. Hierin keken ooit meer dan 20.000 toeschouwers toe hoe gladiatoren elkaar om zeep hielpen en leeuwen een christenmaaltje voorgezet kregen.

Amfitheater
Het centrum van Pula ligt rond de lage heuvel met citadel naast de haven. Tussen heuvel en zee is het oude Romeinse Forum (nu ook Trg Republike) het hart van de stad. Vlakbij staan het raadhuis en de Augustustempel. De voetgangersstraat naar het zuidwesten, Ulica Sergijevaca, voert naar Trg Portarata, met Sergiusboog en aan de zuidzijde van de citadel. Aan de oostkant ervan is aan de heuvelzijde van Carrarina ulica het Archeologisch Museum gevestigd. Noordelijk van de bult kun je de kathedraal van Pula zien staan, en verder naar het noordoosten is het grote amfitheater niet te missen.

De stad en haar bezienswaardigheden Het Amfitheater van Pula is een goed uitgangspunt voor een wandeling door Pula, ook omdat hier veel parkeergelegenheid voorhanden is. De arena werd onder keizer Augustus gebouwd. Vespasianus liet het amfitheater vergroten, zodat het in grootte het zesde van alle bewaard gebleven Romeinse arena's is. Er konden ca. 23.000 toeschouwers door de twee hoofdingangen en vier zij-ingangen naar binnen. Op de tribunes kregen ze brood en spelen voorgeschoteld. In de arena vonden gladiatorengevechten plaats en er werden ook mensen voor de wilde dieren geworpen. In 404 n.Chr. verbood men dit soort vermaak en werd de arena een marktterrein. De Venetianen gingen de ring later als steengroeve gebruiken.

Goed bewaard
Tegenwoordig is de vermaaksfunctie voor het volk weer in ere hersteld. Ieder jaar vindt in Pula's amfitheater het operafestival van de stad plaats. In de zomer en in de maanden ervoor en erna zijn er regelmatig optredens van klassieke gezelschappen en van internationaal vermaarde popartiesten. Voor het publiek worden dan tribunes opgericht op de plek waar vroeger ruimten waren voor gladiatoren en wilde beesten. De Romeinse tribunes zijn in de Middeleeuwen afgevoerd, om als bouwmateriaal elders in de stad te dienen. De buitenste muren van het theater staan er nog wel goed bij. Ze zijn grotendeels intact gebleven door de eeuwen heen. De bouwmeesters van toen hebben goed werk geleverd toen ze de dubbele arcadenringen en de bovenste ring met rechthoekige openingen tot een hoogte van 32,5 m optrokken. Je kunt hun verrichtingen vanbinnen aanschouwen tegen een kleine entreeprijs. In de kelders is een tentoonstelling over de olijventeelt en de wijnbouw in Romeinse tijden te zien.

AMFITHEATER. Geopend : 's zomers dagelijks van 9 tot 19 uur, 's winters van 9 tot 14 uur.

Geschiedenis
Pula bestond al meer dan 3000 jaar geleden en heette toen Polai. Het was een nederzetting van de Pola-Histriërs, een van de krijgszuchtige lllyrische stammen. In de loop van het laatste millennium v.Chr. werd de plaats hoofdstad van alle Illyrische bezittingen op schiereiland Istrie. Bijzonder is dat vanaf de Histrische stichting de stad drie millennia lang permanent bewoond is gebleven, iets wat door oorlogen, plunderingen, pestepidemieën en andere rampen maar zeer weinig andere plaatsen kunnen zeggen. Volgens de Grieken bestond Polai overigens al vóór de Illyriërs en werd ze gesticht door achtervolgers van de Argonauten. Jason en Medea hadden na hun avontuurlijke reis het Gulden Vlies weten te bemachtigen en waren via de Donau hierheen gevlucht. Tijdens die achtervolging stierf de zoon van de koning. Uit angst gestraft te worden door diens vader, besloten zijn medestanders weg te blijven en zich te vestigen op de zuidpunt van Istrië. Zij zouden de stad volgens Griekse geschiedschrijvers ook Pula genoemd hebben.

Tot zover de Grieken. In 177 v.Chr. veroverden de Romeinen de stad op de Histriërs, waarna de rest van Istrie aan het gezag van Rome onderworpen kon worden. De Romeinen noemden de plaats Pietas Iulia en later, vanaf 40 v.Chr., Colonia Iulia Polentia Herculanea; de legendarische Hercules was beschermheer van de stad. Vooral onder keizer Augustus breidden de Romeinse bezitters de plaats uit. Ze deden dat in concentrische cirkels vanaf de Citadelheuvel, wat nu nog te merken is aan de locatie van enkele Romeinse overblijfselen. Pula kwam op zeven heuvels te liggen, net als Rome en Constantinopel, maar haalde het in naam en faam natuurlijk niet bij deze twee wereldsteden.

Bouwen en heropbouwen
In Pula raakte men al vroeg in de ban van het - verboden - christendom. Toen het geloof salonfähig werd, kreeg de stad een bisschopszetel toebedeeld, in 425 n.Chr. Daarna werd de stad in de val van Rome meegesleept. De Oost-Goten trokken binnen, maar zij zagen zich weer opgevolgd door de Byzantijnen uit het duizendjarig rijk van Constantinopel. Aanvallen van andere volkeren volgden, waaronder de Slaven, die blijvertjes in de regio bleken. In 1331 stelde Pula zich onder bescherming van Venetië, de vermetele stadstaat uit het noorden van het Adriatische gebied. De doge kon de bewoners echter evenmin afdoende beschermen tegen Turkse aanvallen, branden en pestepidemieën. In de 16de eeuw was de bevolking op een gegeven moment uitgedund tot zo'n 300 zielen. Later krabbelde Pula weer op, om in 1797 aan de Oostenrijkers overgeleverd te worden. Dezen bouwden de stad halverwege de 19de eeuw uit tot een van de belangrijkste havensteden van het Habsburgse keizerrijk. Het bevolkingsaantal van de haven- en marinestad groeide aan het einde van de eeuw uit tot 40.000. Leuk was het er echter niet, getuige de brieven die de Ierse schrijver James Joyce in liet begin van de 20ste eeuw naar zijn vaderland stuurde. Joyce had in Pula een betrekking als leraar Engels aanvaard, en noemde de plaats een `Siberië aan zee' en een godvergeten gat'. In de twee wereldoorlogen werd dit gat aan zee danig verwoest. Onder Joegoslavische heerschappij na de Tweede Wereldoorlog volgde wederopbouw tot een regionaal centrum van belang. Tegenwoordig is Pula een nijvere stad, die wel de charme mist van plaatsen als Rovinj en Porec. De historische bezienswaardigheden maken een bezoek toch de moeite waard, vooral als je het kunt combineren met een uitstapje naar de zuidpunt van Istrië.
© tekst www.touringcarchauffeur.info

Veel meer over Pula in 't Nederlands : www.touringcarchauffeur.info

Links
Toerisme Pula (E).